Ocena uszkodzeń rozrusznika

Jeśli w rozruszniku dochodzi do osadzenia się tzw. pasty, może to być zauważalne przez zwiększony hałas i uszkodzenie zębnika rozrusznika. W skrajnym przypadku może dojść również do poważnego uszkodzenia wieńca zębatego na kole zamachowym.

Jest to spowodowane mieszaniną zanieczyszczeń gromadzących się w obudowie sprzęgła (pyłu ściernego z tarczy sprzęgła, pyłu z drogi) i smaru na wałku wirnika, wałku sprzęgłowym, wielowypuście śrubowym i w wolnym kole. Z tego połączenia powstaje pasta, która już nie ma właściwości smarnych.

Ze względu na tworzenie się tej pasty, która już nie smaruje, działanie rozrusznika, w szczególności wolnego koła i wielowypustu śrubowego, jest zakłócone do tego stopnia, że zębnik rozrusznika zbyt wolno odłącza się od wieńca zębatego na kole zamachowym silnika. Powoduje to powstawanie wspomnianych wyżej usterek. Z reguły można temu zaradzić jedynie poprzez wymianę rozrusznika. 

Stosować wyłącznie odpowiednie smary lub dostarczone przez producenta. Upewnić się, że wszystkie pokrywy i korki są obecne w obudowie sprzęgła i prawidłowo zamontowane. Jeśli rozrusznik jest wymieniany, to należy wyczyścić obudowę sprzęgła, aby uniknąć przedwczesnego tworzenia się pasty.

W niektórych typach rozruszników miedziane lub aluminiowe uzwojenia stojana są zastąpione magnesami ferrytowymi. Często występującym objawem uszkodzenia w przypadku tych typów rozruszników są popękane magnesy ferrytowe. Magnesy wypadają wówczas z obudowy i pękają.

Wyżej wymienione rodzaje uszkodzeń są powodowane przez uderzenia. Ze względu na zniszczone magnesy ferrytowe następuje całkowita awaria rozrusznika. Zasadniczo w przypadku tych typów rozruszników należy zrezygnować z „testu działania” polegającego na uderzaniu młotkiem lub podobnym narzędziem w obudowę rozrusznika lub wyłącznik elektromagnetyczny. Upuszczenie rozrusznika na podłogę również może spowodować uszkodzenia.

Niewłaściwe ustawienie zapłonu lub pompy wtryskowej może spowodować uszkodzenie rozrusznika. Typowymi uszkodzeniami są zniszczone wolne koło i przekładnia planetarna, jak również złamany wał wirnika i popękana głowica z łożyskiem.

Niewłaściwy zapłon lub nieprawidłowo ustawione wyprzedzenie wtrysku/zapłonu może powodować odbicia silnika podczas rozruchu. W tym momencie na rozrusznik działa siła skierowana przeciwnie do kierunku jego obrotu. Powoduje to obciążenie wolnego koła w kierunku blokady. Wolne koło przenosi wówczas siłę na obudowę poprzez wałek wirnika. Ponieważ rozrusznik może przejąć te siły tylko w ograniczonym zakresie, dochodzi do wyżej wymienionych uszkodzeń. 

Uszkodzenia mechaniczne powodują znaczny hałas, a nawet całkowitą awarię rozrusznika.

Niewyzębianie się rozrusznika można rozpoznać po zmatowieniu wolnego koła / zębnika, śladach zatarcia na wale wirnika, rozkręconym kolektorze / uzwojeniu wirnika i / lub spalonej cewce wyłącznika elektromagnetycznego.

Przyczyny niewyzębiania się rozruszników mogą być techniczne lub spowodowane nieprawidłową obsługą. Zacięty włącznik zapłonu/rozruchu, zwarcia w przewodach lub zbyt długa praca rozrusznika powodują, że pozostaje on włączony po uruchomieniu silnika. Ogromne siły odśrodkowe niszczą uzwojenie i / lub kolektor. Przebarwienie izolacji cewki przekaźnika załączającego wskazuje na obecność prądu ciągłego.

Zniszczenie kolektora i/lub uzwojenia oraz przegrzanie cewki doprowadzi do całkowitej awarii rozrusznika.

Zanieczyszczony olejem rozrusznik można rozpoznać po osadach oleju w głowicy z łożyskiem i w rozruszniku. W skrajnych przypadkach możliwe jest również występowanie warstwy oleju lub kropli oleju na rozruszniku. Klient często zauważa tę usterkę z powodu słabej mocy rozrusznika.

W większości przypadków zanieczyszczenie olejem jest spowodowane nieszczelnościami w silniku. Na ogół główną przyczyną jest nieszczelny tylny uszczelniacz wału korbowego. Wydobywający się olej jest wyrzucany przez koło zamachowe do rozrusznika.

Olej, który przedostał się do rozrusznika, powoduje zmiękczenie szczotek węglowych, co skutkuje zwiększonym ich ścieraniem. Starty węgiel tworzy wraz z olejem masę przewodzącą, co prowadzi do zwarć i problemów ze stykiem. W większości przypadków kończy się to całkowitą awarią.

Przeciążony rozrusznik można zwykle rozpoznać po zmatowieniu wirnika, spalonym uzwojeniu stojana oraz przebarwionej lub spalonej cewce wyłącznika elektromagnetycznego. Są to cechy, które wskazują na duże obciążenie termiczne.

Rozruszniki są generalnie przeznaczone do pracy krótkotrwałej. Jeśli występuje stałe obciążenie z powodu trudnego lub braku rozruchu silnika (nieprawidłowe ustawienie, usterki w układzie zasilania paliwem, w układzie zapłonowym lub usterki mechaniczne), prowadzi to do przegrzania.

Następstwa wynikające z tego przegrzania to najczęściej zwarcia spowodowane spaleniem izolacji. Prowadzi to do całkowitej awarii rozrusznika.