De correcte koplampafstelling is een zeer belangrijk veiligheidscriterium dat vaak wordt onderschat. Als koplampen te laag zijn afgesteld, is het zichtveld in het donker beperkt. Als ze te hoog staan, verblinden ze andere weggebruikers. Op deze pagina ontdekt u aan welke voorwaarden moet worden voldaan voor een correcte koplampafstelling en hoe zowel klassieke als moderne lichtsystemen worden getest.
De koplampafstelapparaten zorgen eigenlijk voor de simulatie van de 10 meter-wand. De in de optiekkast ingebouwde lens verkort de voorgeschreven meetafstand van 10 meter naar 50 cm (lens tot testscherm, zie afbeelding 2).
De benodigde ruimte en een geschikte wand vallen hierdoor weg. Een koplampafstelapparaat kan ook flexibel op meerdere plaatsen in de werkplaats worden gebruikt, voor zover de werkplaatsbodem aan de vereiste toleranties voldoet.
Voor een exacte koplampafstelling is de toestand van de vloer zeer belangrijk. Daarom is er ook een eigen norm (DIN ISO 10604) waarin het "testvlak" nauwkeurig wordt beschreven en de toegelaten toleranties worden vermeld. De grafieken in afbeelding 3 geven een verduidelijking van de eisen.
Als deze toleranties niet worden gerespecteerd, hebben zelfs kleine afwijkingen een grote invloed op de lichtverdeling .
Dit wordt duidelijk in het volgende rekenvoorbeeld:
Zoals reeds is aangegeven, is in het koplampafstelapparaat een lens ingebouwd die de voorgeschreven afstand van 10 meter tot de wand verkort tot slechts 50 cm. Een foutieve meting met slechts 5 mm op het testscherm van het afstelapparaat stemt dus overeen met een verschil van 10 cm over een afstand van 10 m (verhouding 10 m tot 50 cm is gelijk aan factor 20). Bij een voertuig waarvan de koplampen op een hoogte van 60 cm zijn ingebouwd, heeft het dimlicht een reikwijdte van 60 meter (bij een voorhelling van 1 % = 10 cm helling over een reikwijdte van 10 m)..
Dit betekent dat het licht van de koplamp 60 cm zou afwijken. Het is dus duidelijk hoe belangrijk een exact testvlak is voor de lichtverdeling. Het zijn namelijk slechts millimeters die beslissen over de verblinding van de tegenliggers of over rijden in halfdonkere situaties.
Let op! De RDW komt met nieuwe eisen voor koplampafstelapparaten
Per 01-01-2021 komen er nieuwe eisen vanuit de RDW betreffende koplampafstelapparaten. Dit zijn de voorschriften in het kort:
Onderzoek naar verbetering van de staat van de koplamptestapparaten
Het koplamptestapparat is een meetmiddel. In tegenstelling tot andere APK-meetmiddelen zijn er nu maar minimale voorschriften het controleren op een goede werking en de staat van het testapparat. Uit recent onderzoek van de RDW blijjkt dat circa 80% van dentestapparaten één of meerdere gebreken vertoont. Tijdens de bedrijfsbezoeken van de RDW aan uw werkplaats worden de koplamptesters beoordeeld op de goede werking en deugdelijkheid. Ook onderzoekt de RDW of dit voldoende is, of dat een andere methode nooddzakelijk is.
Wat is er veranderd?
Afleesscherm is bij alle analoge groene SEG veranderd t.o.v. de oudere modellen. (verticale lijnen)
Aanbevolen voor iedere werkplaats!
SEG IV SE
koplampafstelapparaat
✓ Geschikt voor alle lichtbronnen
✓ Meest geschikt voor werkplaats; voorzien van excentrische as om hoogteverschil in vloer (gedeeltelijk) te corrigeren.
✓ Voorzien van hybride laservizier voor eenvoudige uitrichting voor voertuig.
✓ Laser voor exacte uitrichting voor de auto
✓ Extra hoge zuil voor SUV en bedrijfsauto’s
✓ Robuuste voet
✓ Eenvoudig te plaatsen op optioneel verkrijgbare rail-set
Niet alleen de situatie van de vloer is belangrijk. Het voertuig moet ook worden voorbereid op de test.
De volgende punten moeten in acht worden genomen:
Als de bodemtoestand in orde is en het voertuig is geconditioneerd, dan moet alleen nog het koplampafstelapparaat ten opzichte van het voertuig worden uitgelijnd voor een exacte afstelling.
Het afstelapparaat wordt voor de te controleren koplampen gereden. Het afstelapparaat moet op het midden van de koplamp of op de lichtbron worden ingesteld. De toegelaten afwijkingen in de hoogte en naar de zijkant bedragen maximaal 3 cm. De afstand tussen de optische lens en de koplamp varieert per fabrikant. Bij de koplampafstelapparaten van Hella Gutmann Solutions mag de afstand van de voorkant van de optische lens tot aan de koplamp tussen 30 en 70 cm bedragen, zie afbeelding 5.
Daarna wordt het afstelapparaat uitgelijnd ten opzichte van het voertuig . Apparaten op wieltjes moeten voor elke te controleren koplamp afzonderlijk worden uitgelijnd. Bij apparaten die op rails lopen, hoeft de optische lens slechts één keer te worden uitgelijnd. Nu wordt de optische lens met behulp van een breedband-, laser- of spiegelvizier zodanig uitgelijnd dat de zichtlijn contact maakt met twee punten die op gelijke hoogte en symmetrisch met de voertuiglengte-as liggen, zie afbeelding 5 (stippellijnen).
Als laatste wordt de "voorhelling" op het apparaat ingesteld. Die stemt overeen met de hellingshoek van de licht-donkergrens van de koplamp. De voorhelling wordt in % aangegeven en is doorgaans op de koplamp te vinden, zie afbeelding 6.
1 % betekent bijvoorbeeld dat het dimlicht over een reikwijdte van 10 m een helling van 10 cm vertoont. Het testscherm wordt met behulp van het schaalwiel op het juiste percentage ingesteld, zie afbeelding 7.
Hieronder vindt u twee afsteltabellen met de basismaten voor de verschillende voertuigtypes.
| Voertuigtype: Meersporige motorvoertuigen, met uitzondering van land- of bosbouwkundige Trek- en werkmachines of gelijkaardige motorvoertuigen | Afstelmaat | ||
| Dimlichtkoplamp | Mistlamp | ||
| 1.1 | EWG (EG) / ECE als testbasis | Op het voertuig aangegeven afstelmaat | 2,0 % |
| 1.1.1 | Motorvoertuig met verlichtingsaanbouw volgens 76 / 756 / EWG of met goedkeuring volgens de ECE-R 48 | ||
| 1.2 | StVZO (het Duitse wegenverkeersreglement) als testbasis | ||
| 1.2.1 | Motorvoertuigen met eerste registratie vanaf 01/01/1990. Koplampen niet hoger dan 1.200 mm boven de rijbaan1) | ||
| 1.2.2 | Motorvoertuigen met eerste registratie tot 31/12/1989. Koplampen niet hoger dan 1.400 mm boven de rijbaan1), en motorvoertuigen met eerste registratie vanaf 01/01/1990. Koplampen hoger dan 1.200 mm, maar niet hoger dan 1.400 mm boven de rijbaan1) | 1,2 % | 2,0 % |
| a) | Personenwagens (ook combinatiemotorvoertuigen) | 1,2 % | 2,0 % |
| b) | Motorvoertuig met niveauregelende vering of automatische hellingcompensatie van de lichtbundel2) | 1,0 % | 2,0 % |
| c) | Vrachtwagens met laadbak aan de voorkant | ||
| d) | Vrachtwagens met laadvlak aan de achterkant, met uitzondering van motorvoertuigen volgens 1.2.2 b) | 3,0 % | 4,0 % |
| e) | Trekkers, met uitzondering van motorvoertuigen volgens 1.2.2 b) | ||
| f) | Autobussen of touringcars met uitzondering van motorvoertuigen volgens 1.2.2 b) | ||
| 1.2.3 | Motorvoertuigen met koplamp H ≤ 1.400 mm1) | H/3 | (H/3 + 7) |
| 2. | Motorfietsen en vergelijkbare motorvoertuigen | ||
| 2.1 | 93 / 92 / EWG als testbasis | ||
| a) | Bromfietsen met twee wielen | Geen eisen | |
| b) | Bromfietsen met 3 wielen en lichte motorvoertuigen met 4 wielen | ||
| c) | Motorfietsen zonder/met zijspan | 0,5 tot 2,5 % | 2,0 % |
| d) | Bromfietsen met 3 wielen | ||
| 2.2 | ECE-R 53 als testbasis | Op het voertuig aangegeven afstelmaat | 2,0 % |
| 2.3 | StVZO (het Duitse wegenverkeersreglement) als testbasis | 1,0 % | 2,0 % |
| 3 | Landbouw- of boskundige trek- en werkmachines of gelijkaardige motorvoertuigen | ||
| 3.1 | EWG (EG) / ECE als testbasis | ||
| a) | Koplamphoogte: 500 mm < h ≤ 1.200 mm | 0,5 tot 4,0 % | 2,0 % |
| b) | Koplamphoogte: 1.200 mm < h ≤ 1.500 mm | 0,5 tot 6,0 % | 2,0 % |
| c) | Extra koplampen (op trekmachines die voor frontopbouw zijn uitgerust) H ≤ 2.800 mm | H/3 | |
| 3.2 | StVZO (het Duitse wegenverkeersreglement) als testbasis | ||
| a) | Eenassige trek- of werkmachines met voortdurend gedimde koplampen waarop de vereiste helling van het lichtbundelmiddel is aangegeven | 2 x N | 2,0 % |
| b) | Meerassige trek- of werkmachines | 1,0 % | 2,0 % |
1) Tot het hoogste punt van het verlichtende vlak.
2) De bijzonderheden van deze inrichtingen moeten volgens de instructies van de fabrikant in acht worden genomen.
Nu is het apparaat optimaal ingesteld en kunnen de verschillende lichtverdelingen worden getest en eventueel worden gecorrigeerd.
De rechtse koplamp afdekken en de linkse koplamp zodanig instellen dat het horizontale deel van de licht-donkergrens contact maakt met lijn D. Daarna de koplamp zijdelings uitlijnen. De knik tussen het horizontale en het stijgende (asymmetrische) deel van de licht-donkergrens moet op de lijn B liggen. Aansluitend de rechtse koplamp op dezelfde manier instellen. De knik van de licht-donkergrens ligt hier op de lijn C.
