Het uitlaatsysteem, ook wel uitlaatgaskanaal genoemd, heeft oorspronkelijk tot taak de verbrandingsgassen van de motor langs de bestuurderscabine naar de buitenlucht te leiden. Het door de verbranding veroorzaakte geluid wordt teruggebracht tot het toegestane volume door geïntegreerde geluiddempers. Voor de zuivering van uitlaatgassen worden in moderne motorvoertuigen met verbrandingsmotoren bovendien katalysatoren of roetfilters geïnstalleerd.
Het eigenlijke uitlaatgeluid wordt veroorzaakt door de pulserende uitlaatgasstroom van de afzonderlijke cilinders. De akoestische energie in het uitlaatsysteem kan worden gedempt door reflectie en absorptie. De geluiddempers voeren deze taak uit en verminderen het geluid dat wordt geproduceerd door de verbrandingsmotor. Ze regelen tegelijkertijd de tegendruk van de uitlaat om de motorprestaties te optimaliseren.
In de geluiddemper worden opzettelijk obstakels in de weg van de uitlaatgasstroom geplaatst om de geluidsgolven te weerkaatsen en verdere verspreiding te voorkomen. Dit kunnen veranderingen in de doorsnede, buisomleidingen of kamers zijn. Daardoor worden de geluidsgolven afgebogen en gedeeltelijk opgeheven door ze met elkaar te laten overlappen.
Bij absorptie wordt de uitlaatgasstroom ongehinderd door één of meer kamers in de geluiddemper geleid. De kamers bevatten een geperforeerde buis en poreus materiaal zoals steenwol of glasvezel. De geluidsgolven passeren de gaatjes in het vulmateriaal, dat de hogere frequenties absorbeert.
Aangezien beide soorten geluiddemping geschikt zijn voor verschillende frequenties, kunnen ze ook worden gecombineerd in één geluiddemper.
Naast verbrandingsgeluid genereert het uitlaatsysteem ook geluid door trillingen en natuurlijke frequenties die via de bevestigingselementen op de carrosserie worden overgebracht. Deze kunnen specifiek worden verminderd door de plaatsing en het ontwerp van de onderdelen of door elastische ophangingen of extra trillingsdempers.
