Met uitlaatgasnabehandeling worden de processen bedoeld waarbij de uitlaatgassen mechanisch, katalytisch of chemisch worden gereinigd nadat zij de verbrandingskamer hebben verlaten.
Nabehandeling vindt plaats om de bij de verbranding geproduceerde verontreinigende stoffen om te zetten in onschadelijke uitlaatgassen. Onderdelen van de uitlaatgasnabehandeling zijn onder andere katalysatoren en roetfilters. Tegenwoordig kunnen beide componenten zowel op een benzinemotor met directe inspuiting als op een dieselmotor worden geïnstalleerd.
In het uitlaatgaskanaal kunnen bijvoorbeeld de volgende systemen worden geïnstalleerd om de uitstoot van verontreinigende stoffen te verminderen:
Benzinemotor
Dieselmotor
Afhankelijk van de voertuigfabrikant en het systeem kunnen verschillende regeneratieprocedures voor roetfilters worden uitgevoerd.
Passieve regeneratie
Passieve regeneratie vindt plaats zodra de uitlaatgastemperatuur in het roetfilter een waarde van 350 - 500 °C bereikt tijdens ritten op de snelweg bij verhoogde snelheden.
Actieve regeneratie
De actieve regeneratie wordt uitgevoerd door het motormanagement. Wanneer de belastingsgrens van het roetfilter wordt bereikt, verhoogt de motorregeling de temperatuur van de uitlaatgassen naar 600-650 °C om de roetdeeltjes te verbranden.
Geforceerde regeneratie
Dit type regeneratie kan door een werkplaats worden uitgevoerd via een diagnoseapparaat volgens gespecificeerde instructies.
De NOx-opslagkatalysator wordt gebruikt in dieselmotoren en benzinemotoren met directe inspuiting. De katalysator heeft een katalytische coating van stoffen zoals kaliumoxide of bariumoxide die stikstofoxidemoleculen binden. Zodra de opslagkatalysator een bepaalde absorptiecapaciteit heeft bereikt, stelt het motorbesturingssysteem het lucht-brandstofmengsel rijker in, waardoor de uitlaatgastemperatuur stijgt. De gewijzigde samenstelling van de uitlaatgassen leidt tot regeneratie, waarbij de stikstofoxiden (NOx) worden gereduceerd tot stikstof (N2) en water (H2O).
Moderne nabehandelingssystemen voor uitlaatgassen bestaan niet alleen uit de componenten van het uitlaatsysteem, maar vereisen ook diverse sensoren die de samenstelling van de uitlaatgassen bewaken en hun informatie doorgeven aan de motorbesturingseenheid.
Voordat de diagnose van de regelapparaten op het voertuig wordt gestart, moet een visuele inspectie van het gehele uitlaatsysteem worden uitgevoerd. Externe schade is meestal al merkbaar door een veranderd geluidsgedrag en kan worden veroorzaakt door scheuren of doorroesten van buizen, aansluitingen of geluiddempers. Geluid afkomstig van de binnenkant van de systeemonderdelen kan worden gelokaliseerd door te schudden of te kloppen op het onderdeel. Uiteraard moeten in dit verband ook de vaste schroefverbindingen, reflectieplaten en rubberen bevestigingen worden gecontroleerd. Hierbij moeten ook de uitlaatgassensoren niet worden vergeten, die over het gehele traject van het systeem kunnen zijn gemonteerd. Bedrading of elektrische stekkerverbindingen kunnen beschadigd zijn door omgevingsinvloeden zoals vuil, water of strooizout.
De werking van het injectiesysteem of de uitlaatgasnabehandeling kan alleen worden gecontroleerd met een geschikt diagnoseapparaat.
De werking van de afzonderlijke componenten voor uitlaatgasnabehandeling wordt bewaakt door sensoren en doorgegeven aan de bijbehorende hogerliggende systeemregeleenheid. Eventuele fouten worden opgeslagen in het foutgeheugen van de motorbesturingseenheid en kunnen met een geschikt diagnoseapparaat worden uitgelezen. Afhankelijk van het voertuig en het systeem kunnen extra functies zoals een parameter- of actuatortest worden geselecteerd en vervolgens worden weergegeven of uitgevoerd in het diagnoseapparaat. De gegevens van de ECU-communicatie vormen de basis voor de eigenlijke probleemoplossing en een succesvolle reparatie. Bovendien kunnen de emissiewaarden worden gecontroleerd en geëvalueerd via een meting aan de uitlaatpijp.
De volgende diagnose-informatie wordt gepresenteerd met een Mercedes-Benz E350 24V CDI (212) en een Volkswagen Golf 5 Plus als voorbeeld.
Met deze functie kunnen de in het storingsgeheugen opgeslagen foutcodes worden uitgelezen en gewist. Daarnaast kan er informatie over de foutcodes worden opgeroepen.
In ons voorbeeld werd een defecte NOx-sensor herkend, waardoor foutcode P220317 in het foutgeheugen werd opgeslagen.
Met deze functie kunnen actuele meetwaarden, zoals motortoerental, temperatuur of de status van afzonderlijke uitlaatgascomponenten worden geselecteerd en weergegeven.
Voor de foutopsporing kan systeemspecifieke informatie uit de voertuiginformatie worden gebruikt. Hier kan bijvoorbeeld een systeemoverzicht van de uitlaatgasnabehandeling worden gebruikt voor verdere foutopsporing.
