YAĞMUR SENSÖRÜNÜN KONTROLÜ VE DEĞİŞTİRİLMESİ

Araçlardaki yağmur sensörü - far sensörü konusunda faydalı bilgileri ve değerli ipuçlarını burada bulabilirsiniz.

Yağmur sensörü, yağmurlu havalarda silecek sistemini otomatik olarak etkinleştirerek, sürücünün yükünü hafifleten ve bu sayede araç içerisindeki konforu artıran bir sürücü destek sistemidir. Doksanlı yılların ortalarında motorlu araçlarda kullanılan yağmur sensörleri tanıtılmıştır ve o zamandan beri modern araç elektroniğinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. 

Önemli güvenlik uyarısı
Çalışmalarında araç servislerine profesyonel destek sağlamak için, aşağıdaki teknik bilgiler ve uygulamaya yönelik ipuçları HELLA tarafından hazırlanmıştır. Bu web sitesinde sağlanan bilgiler, yalnızca uygun şekilde eğitilmiş uzman personel tarafından kullanılmalıdır.

İlk başlarda dikiz aynasının ayağına entegre edilen yağmur sensörü, ön camın iç tarafında görüş alanının dışındaki bir yere monte edilmektedir. Sensör, sensör algılama alanında yağmur yağdığını tespit eder ve bu bilgiyi cam sileceğinin kontrol elektroniğine iletir. Bu sayede silme aralığı ayarındaki silme frekansı, yağmur yoğunluğuna göre otomatik olarak ayarlanabilir. Böylece, sürücünün manuel olarak müdahale etmesine artık gerek yoktur. 

 

Kombine yağmur/far sensörü, iki işlevi tek bir modül içerisinde birleştirir.

  • Yağmurun algılanması ve cam sileceklerinin otomatik olarak kontrolü
  • Ortam aydınlığının algılanması ve araç aydınlatmasının otomatik olarak açılıp kapatılması

 

Yağmur sensörünün etkinleştirilmesi, genellikle direksiyon kolonuna monteli anahtarı üzerinden aralıklı silme veya otomatik işlev çalıştırılarak gerçekleştirilir (Resim 2).

 

Far anahtarı AUTO (otomatik far kontrolü) pozisyonuna çevrilerek, far sensörü etkinleştirilir ve ortam aydınlığına uygun olarak, aydınlatmalar açılır veya kapatılır (Resim 3). 

Yağmur sensörü

Yağmur sensörü, optoelektronik ölçüm yöntemi aracılığıyla ön camdaki yağışı tespit eder. Sensör elemanı, bir veya daha fazla ışık yayan diyottan (verici), bir prizmadan ve bir fotodiyottan (alıcı) oluşur. Işık yayan diyot tarafından üretilen bir ışık ışını, bir prizma üzerinden ön cama ulaşır ve dış cam yüzeyi tarafından çoklu olarak yansıtılır ve fotodiyota tekrar iletilir.

 

Sensör pozisyonunu ile kuru cam yüzeyinin kombinasyonu, ışık ışınının mümkün olan en yüksek yansımasına olanak sağlar (Resim 4). 

 

Ön cam üzerindeki yağmur damlaları, tüm ışık ışınlarının artık hedeflerine ulaşamayacağı ve su damlaları tarafından saptırılacağı şekilde, yansıma oranını değiştirirler (Resim 5). 

 

Yağmur yoğunluğu ne kadar yüksekse, fotodiyota o kadar az ışık ulaşır. Değerlendirme elektroniği, ışınım şiddeti yardımıyla cam üzerindeki anlık yağmur miktarını hesaplar ve silecek hızını kontrol etmek için silecek elektroniği tarafından gereksinim duyulan bilgiyi gönderir. Böylece, sensörün gerçekleştirdiği sürekli ölçümler sayesinde, yağış miktarına göre silme davranışı bireysel olarak ayarlanabilir. Şiddetli yağmur ya da önde giden bir aracın oluşturduğu serpinti algılanırsa, sistem otomatik olarak aralıklı silme konumundan en yüksek hızdaki silecek konumuna geçiş yapar. 

Far sensörü

Dış ışık koşullarının ölçümü, optoelektronik bir detektör aracılığıyla gerçekleştirilir. Sensör, suni ışığı gün ışığından ayırabilmek için, üste konumlandırılmış bir filtre camı vasıtasıyla belirli dalga boylarını algılar. Bağımsız çalışan iki sensörle ortam ışığı ve ön alan aydınlatması ölçülür. 


Aracın çevresinde hakim olan aydınlatma şiddeti, ortam ışığı sensörü aracılığıyla genişş ve düz bir açıyla ölçülür (Resim 6). 

 

Aracın önündeki ışık yoğunluğu, ön ışık sensörü sayesinde küçük bir açı ile algılanır (Resim 7). 

 

Bu sırada, sensörün montaj durumuna uyarlanmış bir alım karakteristiği gereklidir. Özel bir algoritma, sensörlerin sağladığı verilere dayanarak ve araç elektroniğinden alınan diğer bilgileri kullanarak, farklı ışık koşullarını (gündüz, gece, alacakaranlık veya tünel ve köprü geçişleri) algılar ve buna uygun olarak sürüş farlarını açar veya kapatır. 

Genişletilebilir işlevler ve uygulama alanları

Yağmur/far sensörlerinin güncel neslinde, modüler yapı sayesinde beş adete kadar işlev entegre edilebilmektedir. 

Yağmur/far algılamasının yanı sıra, opsiyonel olarak aşağıdaki işlevler de kapsanabilir.

NEM ÖLÇÜMÜ

Buğu sensörü, ön camın iç kısmında ölçülen bağıl nemi ve sıcaklığı klima ünitesine iletir. Bu bilgi, örn. ön camın otomatik olarak havalandırılması gibi, araç kabin iklimlendirmesini kontrol etmek için klima kontrol ünitesi tarafından değerlendirilir. 

GÜNEŞ SENSÖRÜ

Güneş sensörü, ön camdan geçerek sürücüye ve yanındaki yolcuya etki eden güneş ışınlarını algılar ve bu değeri klima kontrol ünitesine iletir. Bu bilgi, kontrol ünitesi tarafından değerlendirilir ve araç kabin iklimlendirmesini kontrol etmek için kullanılır. Güneş sensörünün alansal algılama aralığı, ön camın eğimi kadar ileri doğru yatırılmış bir yarım küreye tekabül eder.

SANAL GÖSTERGE EKRANI AYDINLATMASI

İlave bir sensör (HUD), aracın ön tarafındaki aydınlatma şiddetini algılar. Bu HUD sensörünün alım karakteristiği, ön alan sensörünün karakteristiği ile kıyaslandığında daha düşük yapılandırılmıştır ve sürücünün bakış açısına benzerdir. Araçta bir sanal gösterge ekranı (Head-up Display) mevcutsa, bu bilgi, ön cama yansıtılan göstergenin ışık yoğunluğunu uyarlamak için kullanılabilir. Böylece, mevcut ışık koşullarına bağlı olarak, sürücüler için ekranın okunabilirliği optimize edilir.

CAM DURUMUNA UYARLAMA

Yağmur sensörü, sensör alanındaki ilgili cam durumuna sürekli olarak kendisini uyarlar. Çizikler ve kirlenmeler nedeniyle oluşan yıpranmaya bağlı sinyal değişiklikleri, sensör veya kontrol ünitesinin yazılımında gerçekleştirilecek uygun adaptasyon rutinlerinde dikkate alınır. Bu alan ile sürücü/yolcu tarafından görülen ön cam alanı arasındaki farklar, sensör tarafından algılanamaz.
Buna ek olarak, yoğuşma nemi oluşması durumunda hatalı yorumlamaları önlemek için, sensör elemanına bir ısıtıcı entegre edilmiştir. Yeni nesil sensörler kızılötesi ışıkla çalışmaktadır ve bu sayede camın renklendirilmiş alanına da monte edilebilirler.

HAVA KOŞULLARI

Kar ve buz, sensör tarafından yağmurdan ayırt edilemez. Kar yağışı sırasında, sensör veya silme davranışı dolgun yağmur damlalarına benzer şekilde hareket eder. Buz tutmuş bir camda, araç hareketsiz haldeyken, dış hava sıcaklığına bağlı olarak cam silme işlemi engellenir. Seyir halindeyken silmeyi önlemek için, sürücü sistemi kapatmalı ve sileceği manuel olarak çalıştırmalıdır.

İLETİŞİM VE SİSTEM ENTEGRASYONU: GENEL BAKIŞ

Sisteme genel bakış, sensörün araçtaki diğer sistem bileşenleri ile LIN arabirimi üzerinden nasıl iletişim kurduğuna dair bir seçeneği örnek olarak göstermektedir. Bu işlem sırasında sensör, üst düzeydeki bir kontrol ünitesi tarafından devreye sokulur ve voltajla beslenir. Sensör, sadece sisteme bilgileri sağlar, ancak kendisinin sisteme veya aktüatörlere doğrudan bir müdahalesi yoktur. 

Güvenlik işlevleri

Yağmur sensörü arızalanırsa, ilgili aracın silecek modülü aralık kontrolünü devralır. Sensörün işlevinden bağımsız olarak, cam silecekleri daima kumanda kolu aracılığıyla manuel olarak çalıştırılabilir.
 
Far sensörünün arızalanması durumunda, sürüş farları "Far açık" güvenli durumuna getirilir. Bununla birlikte far, sensörün işlevinden bağımsız olarak anahtar aracılığıyla manuel olarak açılıp kapatılabilir. 

YAĞMUR SENSÖRÜNÜ DEĞİŞTİRME: ONARIM TALİMATLARI

Aşağıdaki servis çalışmaları, 4. nesil bir yağmur/far sensörü üzerinde örnek olarak gösterilmektedir, ancak aynı şekilde yapılmış sensörlere de aktarılabilir.

Video: Yağmur/far sensörünün değiştirilmesi

Bu videoda size, yağmur/far sensörünün değiştirilmesi hakkında önemli onarım talimatları veriyoruz. 

 

 

02:37 dk.

Yağmur sensörü sökme talimatları

  • Ön camın iç tarafındaki araca özgü kapağı sökün
  • Elektrik bağlantı konektörünü dikkatli bir şekilde konektör gövdesinden ayırın
  • Tutucu yayı hafifçe bastırın ve küçük bir tornavida yardımıyla kilit tertibatından çıkarın
  • Konektörün olduğu taraftan yavaş, kuvvet uygulamadan, tekrarlanan çekme hareketleriyle, jel ped ile birlikte sensörü ön camdan ayırın ve sökün
ÖNEMLİ UYARI

Yağmur sensörünü hasar görmeden camdan çıkarmak için, bağlantı ortamının (jel) daha önce gevşetilmesi gereklidir. Bu gevşetme süresi, 20 °C sıcaklıkta yakl. 30 dakikadır. Hızlı, dikkatsiz hareketler nedeniyle veya ani olarak çekerek, bağlantı ortamına zarar verilebilir. 

Yağmur sensörü montaj talimatları

  • Ön camdaki montaj alanı, lifler veya gres gibi kirleticilerden arındırılmış ve kuru olmalıdır. Gerekirse, bu alan alkol bazlı bir temizleyici ile temizlenmelidir.
  • Bağlantı ortamı hasarsız, temiz olmalı ve hava kabarcıkları içermemelidir. Bir hasar durumunda, bağlantı ortamı veya eğer gerekiyorsa komple sensör yenisiyle değiştirilmelidir.
  • Tutucu çerçevedeki her iki yay klipsine hafifçe bastırarak, sensörü montaj alanına konumlandırın. Şimdi, sağdaki ve ardından soldaki yay koluna uygulanan basıncı sırayla arttırarak, tutturma klipsini sesi işitilecek şekilde kilitleyin. Bu sırada sensör bükülmemelidir. Yay kollarının ikisini birden aynı anda kilitlemeyin!
  • Ardından, bağlantı elemanındaki kilitlemenin görsel olarak kontrolünü yapın. 
  • Elektrik bağlantı konektörünü konektör gövdesine kilitleyin ve yerine doğru oturup oturmadığını kontrol edin.
  • Montaj işleminden sonra, sensör alanındaki ön camın görsel kontrolünü yapın.

 

Montajdan hemen sonra, ön cam ile bağlantı ortamı arasında en fazla 1 mm'lik çapa sahip hava kabarcıklarına izin verilir. Sensör yayının kuvvet etkisi sayesinde, bu hava kabarcıkları yavaş yavaş dışarı atılır.

Sabitleme / Bağlantı ortamı montaj talimatı

Optik sensör, optik sensör üzerinde düz bir katman oluşturan bir bağlantı ortamı aracılığıyla ön cama sabitlenir. Bağlantı ortamı (jel), tanımlanmış bir optik arabirim oluşacak şekilde, optik sensör ile cam arasındaki pürüzlülükleri dengeler. Hatalı bir montaj, sensörün hatalı işlevlerine veya arızalanmasına neden olabilir.

 

Araç üreticisine bağlı olarak, farklı bağlantı elemanları veya bağlantı ortamları kullanılabilir. Bu bağlamda lütfen her zaman ilgili araç üreticisinin sökme ve montaj talimatlarına uyun! 

BİR ÖN CAM DEĞİŞİMİ DURUMUNDA SENSÖRÜN SAKLANMASINA İLİŞKİN UYARI

Sökme ve yeniden montaj arasında geçen sürede sensör, kirden, mekanik ve elektriksel hasarlardan korunmalıdır. Hassas bağlantı ortamının üzeri, temiz ve kuru bir plastik folyo ile kapatılmalıdır. Sensörü elektrostatik olarak korumak için, kuru bir plastik kutu içerisinde saklanmalıdır. 

YAĞMUR/FAR SENSÖRÜNÜN KONTROL EDİLMESİ: ARIZA TEŞHİSİ

Video: Yağmur/far sensörünün kontrol edilmesi

Bu videoda, yağmur sensörünün basit bir işlev kontrolünü ve bir arıza teşhis cihazıyla arıza arama işlemini size gösteriyoruz.

 

 

03:41 dk.

Yağmur sensörünün basit işlev kontrolü

Yağmur sensörünün basit bir işlev kontrolü, ön cam üzerinde yağış simülasyonu ile gerçekleştirilebilir.

  • Kontağı açın
  • Silecek anahtarını otomatik silecek aralığı kontrolüne ayarlayın
  • Ön camdaki sensör alanına bir sprey şişesi yardımıyla su püskürtün

 

Şimdi cam sileceklerinin çalışması ve silme frekansını simüle edilen "yağmur yoğunluğuna" otomatik olarak uyarlamalıdır. Herhangi bir reaksiyon olmaz, ancak manuel olarak kontrol edilen diğer tüm silecek kademeleri düzgün bir şekilde çalışırsa, daha ayrıntılı test için bir arıza teşhis cihazı gereklidir.

Arıza teşhis cihazı ile kontrol

Yağmur/far sensörünün ayrı ayrı işlevleri, ilgili üst düzey kontrol üniteleri tarafından izlenir. Oluşan hatalar kontrol ünitesinin hata belleğinde saklanır ve uygun bir arıza teşhis cihazı ile değiştirilebilir. Sisteme bağlı olarak, ilave parametreler görüntülenebilir ve arıza arama için kullanılabilir. 

 

Arıza arama çerçevesinde, aşağıdaki arıza teşhis işlevlerinden yardım alınabilir:

Hata kodu

Bu işlevde, hata belleğinde saklanan hata kodları okunabilir ve silinebilir. Buna ek olarak, hata kodu hakkındaki bilgiler alınabilir. 

Parametre

Bu işlevde, sensörün kontrol ünitesindeki güncel ölçüm değerleri görüntülenebilir ve değerlendirilebilir.

Temel ayar

Bu işlevde sensör, kontrol ünitesine öğretilebilir. Yağmur sensörünün başlatılması, aşağıdaki çalışmalardan sonra gerçekleştirilmelidir:

  • Ön camın değiştirilmesi
  • Yağmur sensörünün yenilenmesi

Kodlama

  • Ön camların farklı özelliklere sahip camlarla değiştirilmesi , veya kontrol ünitesinde ilave işlevlerin etkinleştirilmesi durumunda, kodlama gerekir.
  • Bazı araç üreticilerinde, ön camların farklı cam rengi tonları (şeffaf/yeşil cam) sensöre uyarlanabilmektedir.
NOT

Farklı arıza teşhis seçenekleri, mega macs 66 arıza teşhis cihazı yardımıyla örnek olarak gösterilmiştir. İlgili test derinliği ve işlev çeşitliliği, araç üreticisine göre farklı tasarlanmış olabilir ve kontrol ünitesinin ilgili sistem konfigürasyonuna bağlıdır.